Sikcha-ghar( शिक्षाघर )

I quit bye अलविदा मेरे आँखों में  ,,,मैने घर की काँच टुटते हुवे देख रही थी, कँही गर्मी में पंखाँ घुमना बन्द था वहाँ कोही लट्का हुवा देख रही थी, आँगन मे शवका गाड़ी गेन्दा,रजनीगन्धा , श्रद्धा और आँशुवों से सज रही थी, जिज्ञासा पोसमाटम  आखिर हुवा क्या था? भावनावों की खोज चल रही थी, बेटा - बेटीयों का प्यार अपनो की स्नेह और चिन्ता और मेरे लिये यह पल परिक्षा थी,  रात भर निन्दँ उड़ गई  करवटे लेने लगि कुछ और पल मैं  यह हरकत से बस रूठने लगी! पर न जनाजा निक्ला नाहि कुछ , केवल दौड़ भाग और ना हि वो केवल  हादसा थी! बस पुराना फोटो को हटा के अल विदा और नयाँ को स्वागत बेकार की चिन्ता को अलविदा थी। घर मे खिचड़ी नहि पका पर मन मे अन्तिम विदाई की खिचड़ी जरूर पक रही थी,  बस ऐसाहि ईन्सान दोस्त से जीवन गुजार रही हुँ जो अपने हि जिवन मे गुमसुमसा है।

ईतिहासको पाना फेसबुक फेस बुकको कमाल चाहि के छ भने यसले हरएक दिनको ईतिहास त्यसै दिनमा दोहोर्याई दिन्छ! त्यस्तै एउटा मिठो घटना यस नई प्रकाशनको , यस फोटोले बयान गर्छ!  चार वर्ष अघी यसै समयमा नई प्रकाशनको " बानिरा गिरी' सम्मान तथा  महिला साहित्यकार सम्मेलन भव्य रूपमा सम्पन्न भएको थियो। त्यहाँ जानमलाई मेरो साहित्यकार मित्र भवानी छेत्रीज्युले प्रोतसाहित गरेकी थिईन! त्यसभन्दा पहिले म साहित्य विषय लिएर कहिल्यै काठमाण्डौ गएकी थिईन। म आफ्नै धुनमा मेरा नानीहरूको  एघार र बाह्रका स्कूल पूस्तक विशेष( भूगोल) लेख्न व्यस्त थिए! त्यसरी पूस्तक लेख्ने क्रममा साहित्य पनि समानान्तर रूपमा लेखिरहे कै थिए! यसरी काम गर्दा कँही न कँही मैले आफ्नो पेशा सँग सँगै भाषा र साहित्यको सेवा गर्ने काम गरिसकेकी रहेछु। मलाई यस कुरोको ज्ञान तब भयो जब भवानीजीले यस कार्यक्रममा जाने सल्लाह दिनु भयो! त्यसपछि मैले नगेन्द्र दाईसित सम्पर्क गरे! फेस बुकमा साथी पनि भयौ। तर वहाँले मलाई साहित्य विषय भन्दा बड़ी कुनै कुरोमा म मित्रता राख्ने छैन सथै कुनै कुरोमा मलाई ट्यग पनि नगर्नु होला बहिनी भन्ने सर्त राख्नु भयो! मलाई पनि यो कुर

माँ-उ,,,,बा-उ 30.5.23 आज उनको जन्मदिन हामी सधै धुमधामले मनाउँथ्यौ मैले देखेको "माँ-उ,बा-उ," कम बोल्ने धेर बुझाउने शब्दलाई भाग गरि अर्थ निकाल्ने छोरा-छोरीका बन्धु आमाका उनी मजनु, अल टाईम बन्धु! समाजका मार्ग दर्शक साहित्यका चिन्तक नारी स्वतन्त्रताका पक्षधर राजनितिज्ञ,जन्म भुमीका रक्षक एक सैनिक हुदाहुँदै पनि म त भन्छु उनी एक शिक्षक बर्माको लढ़ाईमा सबै सुनका मुर्ती बटुल्दा उनले सुके स्कूलका नानीहरूको निम्ति खाता पेन्सिल बटुली स्कूल पुर्याउने सैनिक आफ्नो तनखाको केही हिस्सा स्कूललाई प्रदान गर्ने ती  माँ-उ बा-उ,नशादेखि कोशो दुर परमागढ़ीको बाटो,खेतिको नयाँ स्रोत रांगभाङ भेल्लीको विद्धुतिकरण सूकेमा पिउने पानी पुर्याउने पलिकल्पना आज सबै साकार छन वहाँले गर्न पर्ने सबै जथा शक्ती काम सबै सफलिभुत छन वर्तमानमा त्यस  सगैँ साहित्य र बन्दुको गोलीले सिमाना सुरक्षा ताक्ने व्यक्तीत्वसित  जीवन विताएपछि अरू पुरूष त्यस्तै हुन भन्ने सोचाँई भुल त होईन, यस्ता माँ-उ,,,,यस्ता,,,,बा-उको आज शुभ जन्म उत्सव हरेक साल मनाउन चाहान्छु मेरी आमाको मदन! साहित्यमा सृजन छोरा छोरीको प्यारो मित्र,गाँउको जेठा! दिदी बहिन

तब से सुनी है खनकते मेरो कानो मे ये उन दिनो की याद दिलाती मुझे जब मै माँ कि गोदी मे बैठी थी उनकी कलाई मे मैने ईसे आविस्का कि तब से अब तल कि दौड़ ईसकी थकती नही चुड़ीयाँ समुह मे हो तो खनकती एकल पड़गई तो मौन रहती और उसके पिघलने जल्ने राख हो के फिर निकल्नेका दौड़ याद करती है वह! टुठ के विखरना भी आम बात पर सजती है कलाई में तो शुभ सन्देश सबको देती चुर चुर हो गई तो समझना कमजोर थी जीवन के लिये तैयार नही वस सज गई कलाई में तो वहाँ जीवन के साथ मधुर प्रेम है बारिकी से देखना छोटी छोटी उगंलियाँ जो भी पड़ी ईन मे वह जीविका अनेक परिवार के  खुशी और मुस्कान है वाध्यता किसीको नही यह जरूरी है पहनना पर सब तभी खरिदतें जब  घर खुशीयाँ आई हो! यह याद दिलाती मित्र मिलन कराती ये प्रेमीयोँ की मिलन किसने शुरू कि होगी ईस की चलन  वह भी एक प्रेम हि होगा निरजिव वस्तु से दिल की खनक सुनाना वाह यह चुड़ियाँ  क्या एक प्रेमी से कम है पर ये जीविका भी है किसी की मेहनत भी है किसी की कलाकाल की आँशु भी है कलाकारिता झलक ती सौदर्य बड़ाती किसी की याद दिलाती मुझे माँ से सखी तक बस मुस्कराहट ही लेआती ये मुस्कान की प्रतिक है

आज म झसके. अचानक जीवनको एक युग.बितीसक्दा... फेरी तिमी तेही मोड़मा मलाई.. पर्खी रहेछौ...हिज पर्खे जस्तै...     मकै भटमास र ज्यामीती वक्स...      दौड़दा घरशनको अनौठोँ संगीत़...         तिमीले गाउदा कम्मर  मर्केको.. हिजैत् हो..हामीले भानुजयन्ती मनाएको हेर आज दुईसय वर्ष.. यसरी युग बिते ...पनि तिमी त्यही....मलाई पर्खदैं...छौ.... नदीका दुई किनार भै बहेको.. जीवन समाप्तीको कगारमा... सागर..महासागर..होलाजस्तो... मलाई कतेह लाग्दैन ...तर...  तिम्रो पर्खाई..साँचै मेरो निम्ती... वा ..देवनागीरी लिपीमा मलाई... बे..तारको तारसित..जोड़ीएको.... हेर्न..तिमी मलाई पर्खे छौ तेही... हाम्रो दीको क्यान्टीन छेउमा..  किन यसरी पर्खीरहे छौ..सधै . सोधै.. यसैले आज म झस्के अनायसै ...!!!

सुकेको सम्झना -------------------- --------------------- कुनै समय थियो हाम्रो सुकेमा पञ्चायत , पञ्चायत समिती अनि जिल्ला परिषदको मतदान भएर यस्तो रौनक हुन्थ्यो! स्व लक्ष्मी कान्त जोशीले जिल्ला परिषद भोट जितेको रौनक यस्तो थियो!  नेता जनता भनेपछि समर्पित थिए! त्यहा हामी छोरा छोरीलाई पनि कतै स्थान थिएन! त्यसदिन बाबालाई हामीले भेट्नसम्म पाएनौ! ननै वहाँले राजनित गरेर दुई पैसा कसैको ठगे! बरू आफ्नो धन व्यय गरी समाज उत्थानका काम गरे! यसरी सबै धन व्यय गरे नानीहरूले के गरी खान्छ?नानीहरूको लागि पनि राख्नु पर्छ भन्ने गर्थे एस एम सरले! लक्ष्मन तामङ बड़ाले आफ्नो रंग र कुचीले स्लोगान बनाएका थिए,,,,ईच वान टिच वान हाम्रो चिन्ह धनुष बान......यसरी सिचेको स्थान सुकेमा आज भोट नभएको वर्षौ वित्यो! सुभाष घिसीङसम्म पनि ज्ञान लिन सुके आउने गर्थे! तर हाम्रो समाजलाई विक्रीतीको कगारोमा पर्दै जादैछ! नयाँ नेताहरूले पुरानो सुकर्मलाई भुल्दै जादै छन!  म त ठोकवा गरेर भन्न सक्छु जबसम्म यस्तो उधार दिल भएको नेता जन्मदैन गोर्खे सन्तानमा तबसम्म हाम्रो केही हुन्न! ईमानदारिता र स्वार्थ नभए छुट्टै प्रान्त हाम्रो पहिले नै भई सक्ने

हार्दिक श्रद्धाञ्जली जानेहरूलाई संसार छाड़ी नजाउ  भन्न सकिन्न तर नयाँ जुनी पायौ भने यो कालो युगलाई जित्ने गरि आउनु नयाँ सभ्यताको पाठ सबैलाई सिकाउनु हार्दिक श्रद्धाञ्जली लेख्दा थाकि सक्यो मन तिमीलाई मौन देख्दा आत्ति सक्यो मन आज घर भित्र बाहिर अभाव छ  सञ्जिवनीको परिश्रम कम छैन  ॠशीमुनीको संख्या अधिक छ कतै स्वर्ग र नर्कमा अभाव छ मानव  आत्माको...... बौल्हाह भएको छौ  यमराज! सन्तुलन कायम  गर्न सकेनौ , या त नयाँ युगको  निर्मानमा छौ? विचार गरे है , सानालाई होईन  बरू म जस्तालाई लगे संसारदेखि  सक्या छु, भोगि सक्या छु,  तर,,,तर,,, तर उसलाई  नलैजाऊ लाखेश!  जसलाई यहाँ संसारको  आनन्द लिन भर्खरै  उभ्याएका छौ, नयाँ पाउला  पलाएको छ, नयाँ उमंग छ उसमा यी मेरा हात र मनहरू श्रद्धासुमन लेख्नसम्म कापन थालिसक्यो प्रभो!

Ama !! you are so beautiful,  no one is so beautiful  in this world for me  than you Ama! I love you! I remember you always,  I walk your steps, so that my "anuje" they follow me, I hear steps of them walking in the right path, that is why, till date I remember your "sansakar" I am passing this bright light of education and  " sanskar" to Anuje so that your love is always with me And I smile with yòu always in dream, Befor I sleep,  I express my feelings I am so happy I am educated, I am mentally finacially, in every  aspects of my life is so satisfied and fine I live my life peacefully as because of you Mother! love you so much Happy Mother's Day!

  प्रणाम!  रेत मे तेरा नाम लिखा हजारों बार मिटाया पर वह मिट ना सका यादो मे तुझे देखा देखा हँसिन बँगिचो मे मुरझाई तु फिर भी मिटा न सका हर अदा तेरी खुस्नमा लगे हर शब्द प्रशाद सा लगे हर वक्त अमृत तप्के आ मेरे गले लग जा चुम लु तुझे दिल भरके फिर ना जाना मुझे छोड़ के एक एक पल गुजारी मैने सब अधुरी थी बस कमी थी तेरी आहट की दुरी थी!!

आज सुखमान दाईको सम्झनामा, पुष्पजी र मलाई उदघोषनामा के के बोल्ने जन्तर मन्तर धरनामा भनि सल्लाह गर्दै गरेको सम्झना साझा गरें।  हो! अस्मिता भन्ने शब्दको प्रचार केवल दार्जीलिङ्गका गोर्खाहरूको निम्ति मात्र होईन सम्पुर्ण भारत वर्षका गोर्खाहरूको निम्ति हो भन्ने पाठ पढ़ाउन भाषा आन्दोलनका अनुभवलाई लिएर अघिबड़ेका सुखमान दाई हुन। तर समय समयमा भने हरेश खाने गर्थे, हुदैन हौ यो गोर्खाल्यण्ड त, पनि भन्ने गर्थे साचै भै हालेको खण्डमा पनि वहाँको कालमा नहुने नै रहेछ,त्यो वहाँको आत्माले जानिसकेको कुरो हो की जस्तो अनुभव भई रहेछ। एका एक प्रिय जनहरूको निधनले मन विचलित भए पनि वहाँहरूसित बसेर गरेको सभा , तर्क आदिमा  बस्दा हो हामी यो सघर्षमा सफलता प्राप्त गर्छौ नै जस्तो लाग्थ्यो। सन दुईहजारमा सिल्पाञ्चल भवनको प्रेक्षा गृहमा मैले सुनेको वहाँको ओजश्वी समभाशण त्यसपछि सन दुईहजार पन्द्रसम्म विभिन्न पोस्ट रहि कार्य गर्दा अझै नजिक आउने मौका पाएकी थिएँ। परिसघंले सफलता पुर्वक सहिद दुर्गामल्लको सालिग अनावरन संसद भवनको प्रागंनमा गरिसकेपछि,दुवार अञ्जल,अनि अशममा पनि स्थापित गरेका थिए त्यस ताकसम्म। स्व अमरसिह, जया प्रदा, राज

नयाँ मार्ग मलाई घोच्ने काँड़ाहरू   मलाई रोक्ने बाधाहरू  मलाई गिज्याउने नाताहरू तिमीले पन्छाउने गर म ! म नै भई बाँचेकी छु सदा तिमीलाई हेरी हाँसेकी छु आत्मा साक्षी छ, तिम्रो तालमा  ताल मिलाई सदा नाँचेकी छु हिमालले सदा सुख दिन्छ रंगीतले सहारा दिन्छ  महानन्दाले खिल्ली उढ़ाउछ तर म तिमीसित वहेकी छु मैले तिमीबाट धेरै सिके तिमी सदा भन्ने गर्छौ खमा चाई! जान्ते पार्लाम ना म बाध्य भै जानी सकेकी छु अनेक बाटाहरुमा म एक्लो सबै आफ्नै आकाशमा र धर्तीमा छाई रहने छ तिमी सहिछाप मैले जानेकी छु तेसैले तिमी   मेरो गुलाबको काँड़ा हटाई मलाई दिनु मेरो हिड़ने बाटोबाट यी पहरा र चट्टान हटाईदिनु!!

अशिम चाहको बहावमा आनायास मन नदी बन्छ कहिले काँही चोट खान्छु कहिले फेरी मुस्कराउछु**((((( आफु कांस उसको वेवफाई सहन गर्ने कोशिशमा हुन्छु आफै थाहा हुन्छ केवल तर मन मेरो छिया  छिया  हुन्छ*****((((( अतित-मिलनका पलहरूसित अकसर म यादमा डुब्न लाग्छु मुस्कान नयनमा टप्किन्छ केवल यादहरू सपना झै झिलमिल्उछ******((((( यो कस्तो मिलन हो नी अनि कस्तो वाध्यता पनि अकसर ऊसको नगिच भई फेरी किन दुरी कायम राख्छु******(((((((

कवि गुरू विश्व कविलाई नमन वहेका उनका लहरहरूमा कति संगीत वहे कति ताल र झनकार तरंगीत भए कविगुरूको  शक्ती अपरमपार जन्म जन्मान्तर तृप्तीको निम्ति हजुरको वरीपरि घुम्ने साहित्य ब्रमाण्डमा कति तारा नक्षेत्र जन्मायौ आकाश गंगा नै बनायौ विणा कति तरंगीत भए  तबलाका धुन कति चड़कीयो कति  अझ  वज्नेछन सारेगामाप सरगम साथ विश्व मै भयो यसको बात एकला चलो रे! जोदी तुमार डाक सुने के,,ओ,,, ना,,आ ,,,से ताले एकला चलो रे! संसार अन्धका हुदाँ एउटा दियो बनी बली रहनु, महत्व त्यहाँ शुर्यको होईन जीवन धान्न सठिक समय भए केवल दियो काफी छ, हर पल शिक्षा दिएर गए! दर्दनाक मृत्यु सैयामा पनि हावाको झोकाँ भई स्पर्श गर्ने आफन्तको मोह चोर्ने अनि आँशु हर्ने उनको कवितामा शक्ती ,वाह! गुरूवर नमन छ तिमीलाई यो पावन पर्वमा सम्झना छ यो जन्मदिनमा👏👏👏

यस समय मेरो   यौवन सपना नै सजाई रहेथ्यो लरेटोको स्वागत समारोह लण्डन नै पूगे जस्तो लाग्थ्यो मलाई****** माहाकल धामको घण्टी मलाई मार्ग दर्शन गर्थ्यो भने त्यो छेउको गीरजाघर ट्वाङ्ग2 गर्दा समय सकेंत गर्दथ्यो******* मदर डेमीनको  हुकुमत कुईक टेस्टले होसै उड़थ्यो मनोविज्ञानकी शिक्षिका देखेर म मक्ख पर्थे शिक्षण कलामा निपुर्ण******** त्यो ईञ्जीलिया फुलको सुन्दरतासितै मेरो भविष्य शितल शान्त हूर्की रहेथियो चौरस्ताको मनोरम दृश्य जस्तो******* गोरखाल्याण्डको आन्दोलनले करकश वन्दुकको ध्वनी सुनायो छ इन्चको हिसाब अनि पढ़ायो टियर ग्यासले अश्रु टप टप टप्कायो******* परिक्षा कहाँ पुस्तक कहाँ विश्व विजयको शंख घोश कता कता धमिल हुदै गये होण्डाको शासन सपना चकनाचुर******* प्रेम र यौवन विर पुजा मै हड़ताल र सन्नाटामा विते आज लरेटो परिवर्तन भएछ आईएस वन्ने मेरो रहर गएछ********* वरू ठुलो सपना न देखे मदरलाई  आजसम्म राख्न पाए फुल वघैँचा शिक्षा र संस्कार यौवन प्रेमिल वर्तमार सुन्दर पाउथे*****

माटो म नी   अल्झी  रहे आफैमा तिमी    बिनाको यो जालैमा मतस्य कन्या हु की क्यार भन्दै छटपट गरी रहे  म नी हालैमा ती सब मिथ्या  हुन भनी नी जानियो बिगत केही सालैमा पानी खहरेसित दौड़दैं नाँच्दैमा सुखी जीवन कहाँ हुन्छ बाँचदैमा सागर   भेट्न  दौढ़ी  रहे आफै छालको   उचाईले  भेटेन साँचै मतस्य  कन्या   फसेछ जालैमा हर  पल   छटपटि रहे साल सालैमा हिमाल हेरी    कहिले  रमाए नी के बिराए  भनी   बिलौना गाएनी पुग्न नसकी   गन्तब्य  अस्वस्ती यही गीत म   गाई  रहे  सनै सनैमा!!

प्रिय मित्र दिवस मार्क! तिमीले पाँच हजार एक मित्र दियौ है! ती मध्य एक तिमी मेरो प्रिय छौ शुभकामना! जसले काम गर्छ मानिस त्यतै झुक्न थाल्छ है! समस्या के हो समाधान गर है पानी साहारा! मेरो अनेक तिमीलाई माया छ प्रिय मित्र हौ! Happy close friend day!